สังคมไร้เงินสด อยู่ง่าย หรือ เพิ่มความเสี่ยง?

การใช้จ่ายของพี่มนุษย์ในปัจจุบันจะไม่เหมือนเดิมอีกต่อไป กลายเป็นสังคมไร้เงินสด หรือ Cashless Society ที่ไม่ต้องใช้เหรียญหรือธนบัตรก็สามารถใช้จ่ายได้อย่างง่ายดาย โดยใช้ระบบดิจิทัลเป็นตัวกลางสำคัญในการจับจ่ายใช้สอย แต่ทั้งนี้ สังคมไร้เงินสด นอกจากข้อดีแล้ว ยังแฝงไปด้วยข้อเสียที่พี่ ๆ ต้องรับมืออย่างรู้เท่าทัน

บทความนี้ เหมียวจะมาพี่มนุษย์ไปทำความเข้าใจกับเรื่องราวของสังคมไร้เงินสดตั้งแต่ต้นจนถึงปัจจุบันกันว่า มีที่มาที่ไปอย่างไร และมันช่วยอำนวยความสะดวกหรือเพิ่มความเสี่ยงทางการเงินกันแน่

สังคมไร้เงินสด หรือ Cashless Society คืออะไร

สังคมไร้เงินสด หรือ Cashless Society คือ แนวคิดทางเศรษฐกิจที่ไม่ได้ใช้เงินสดเป็นตัวกลางในการแลกเปลี่ยนสินค้าและบริการ แต่ใช้เทคโนโลยีหรือนวัตกรรมเป็นเครื่องมือในการจับจ่ายใช้สอยแทน เช่น การจ่ายด้วยสมาร์ตโฟน ผ่านแอปพลิเคชัน หรือใช้บัตรรูด

โดยที่มาของสังคมเงินสดนั้น เป็นผลพวงมาจากความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีและการเข้าถึงอินเทอร์เน็ตที่ง่ายขึ้นของพี่มนุษย์ ส่งผลให้การทำธุรกรรมทางการเงินง่ายและสะดวกมากขึ้น แค่มีสมาร์ตโฟนและอินเทอร์เน็ตก็เพียงพอ โดยเฉพาะในช่วงการแพร่ระบาดของโรค Covid-19 ที่พี่ ๆ หลีกเลี่ยงการสัมผัสกับเงินสดโดยตรง และไม่สามารถเดินทางไปธนาคารได้ ทำให้ความนิยมของสังคมไร้เงินสดยิ่งเพิ่มขึ้นไปอีก

การเข้ามาของสังคมไร้เงินสดในประเทศไทยได้ทำให้การใช้ชีวิตประจำวันของพี่มนุษย์เปลี่ยนไปเยอะ สังเกตได้ว่าร้านค้าต่าง ๆ ไม่ว่าจะในห้าง ในตลาด ร้านข้างทาง หรือร้านค้าออนไลน์ ก็ตัวเลือกมี QR Payment พร้อมให้สแกนจ่าย รวมถึงร้านสะดวกซื้อค่อย ๆ แปรสภาพเป็นระบบดิจิทัล ท้ายที่สุด การใช้จ่ายในชีวิตประจำวันจะมีแนวโน้มปรับตัวเข้าสู่ยุคสังคมไร้เงินสดอย่างเต็มรูปแบบในอนาคตแน่นอน

Cashless Payment มีอะไรบ้าง?

ทุกวันนี้ พี่มนุษย์หลาย ๆ คนแทบจะอยู่ในสังคมไร้เงินสดกันหมดแล้ว เพราะความก้าวหน้าของเทคโนโลยีที่ทำให้มีรูปแบบการใช้จ่ายผ่านระบบดิจิทัลหลากหลายมากขึ้น อีกทั้งพฤติกรรมการใช้จ่ายแบบไม่ใช้เงินสดยังค่อย ๆ ซึมซับเข้ามาในชีวิตประจำวัน

ซึ่งจริง ๆ แล้วการปรับตัวเข้าสู่ Cashless Society สำหรับคนรุ่นใหม่แล้วอาจไม่ได้ยุ่งยากเท่าไหร่เลย เพราะการจ่ายต่าง ๆ ถูกออกแบบให้เข้าถึงง่าย ใช้งานสะดวก เข้ากับไลฟ์สไตล์ที่เร่งรีบได้ดีเลยทีเดียว

PromptPay (พร้อมเพย์)

การให้บริการรับ-โอนเงินระหว่างผู้ใช้งาน 2 คนโดยใช้เบอร์โทรศัพท์มือถือ หรือเลขบัตรประจำตัวประชาชนที่ผูกกับเลขบัญชีธนาคาร เป็นรูปแบบการใช้จ่ายแบบไร้เงินสดที่คนไทยใช้มากที่สุดในปัจจุบัน

e-Wallet

กระเป๋าตังค์ดิจิทัลที่ช่วยให้จ่ายเงินง่ายและสะดวกรวดเร็ว โดยที่ไม่ต้องพกเงินสดติดตัวหรือใช้บัญชีธนาคาร ยกตัวอย่างเช่น TrueMoney Wallet, LINE Pay, GrapYay และ ShopeePay เป็นต้น

QR Payment

ระบบการชำระเงินค่าสินค้าและบริการผ่านการสแกน QR Code ของทางร้านค้าด้วยแอปธนาคาร โดย QR Code นั้นอาจสร้างมาจากบัญชีธนาคารหรือพร้อมเพย์ก็ได้ รวมถึง QR Code สำหรับชำระเงินด้วยบัตรเครดิตก็สามารถทำได้เช่นกัน เพียงแต่จะมีสัญลักษณ์ของเครือข่ายชำระเงินกำกับไว้ เช่น Visa, Mastercard และ JCB

Mobile Banking

บริการของธนาคารสำหรับทำธุรกรรมต่าง ๆ ผ่านระบบออนไลน์ โดยส่วนใหญ่นิยมใช้เป็นแอปพลิเคชันของธนาคารที่ช่วยให้โอน จ่าย เติม ถอน ลงทุน ดูข้อมูลบัญชี และอื่น ๆ ได้ครบจบในแอปเดียว

บัตรเครดิต / บัตรเดบิต

เครื่องมือในสังคมไร้เงินสดที่ใช้แทนเงินสดได้ทั้งหน้าร้านและออนไลน์ ใช้ง่าย จ่ายสะดวก และมาพร้อมระบบความปลอดภัยสูง โดยเฉพาะบัตรแบบไร้สัมผัสที่แตะปุ๊บ จ่ายปั๊บ ไม่ต้องพิมพ์รหัสให้ยุ่งยาก

Cashless Society: ไร้เงินสด ไร้กังวล หรือเพิ่มความเสี่ยง?

อย่างที่เหมียวเล่าไว้ตามต้นว่า สังคมไร้เงินสดได้เข้ามามีบทบาทในการใช้จ่ายในชีวิตประจำวันของพี่มนุษย์จนกลายเป็นเรื่องปกติ ทีนี้พี่ต้องสังเกตและถามตัวเองว่า การใช้จ่ายแบบไม่แตะเงินสดเลยนั้น ทำให้การใช้ชีวิตง่ายขึ้นจริงไหม หรือจริง ๆ แล้วทำให้การใช้จ่ายเข้าถึงความเสี่ยงได้ง่ายขึ้นกันแน่?

เพราะงั้น มาดูกันต่อดีกว่าว่า สังคมไร้เงินสด มีข้อดีและข้อเสียอย่างไรบ้าง

ข้อดีของสังคมไร้เงินสด

• สะดวก รวดเร็ว ไม่ต้องพกกระเป๋าตังค์ให้หนัก แค่มีมือถือและอินเทอร์เน็ตก็ใช้จ่ายได้

• ลดความเสี่ยงเรื่องเงินหาย ไม่ต้องกลัวว่าจะโดนล้วงกระเป๋า หรือเห็นแจ้งเตือนไม่ชอบกลก็สามารถระงับบัญชีได้ทันที

• ลดปัญหาการชำระเงินผิดพลาด เพราะสามารถตรวจสอบรายการชำระเงินก่อนโอนเงินได้ พร้อมมีบริการ SMS แจ้งเตือนความเคลื่อนไหวขณะใช้จ่าย

• ลดความเสี่ยงในการรับเชื้อโรคจากเงินสด เนื่องจากผู้คนใส่ใจเรื่องความสะอาดมากขึ้น

ข้อเสียของสังคมไร้เงินสด

• ไม่เหมาะกับบางกลุ่ม เช่น ผู้สูงอายุ หรือคนที่ไม่ถนัดใช้เทคโนโลยี อาจรู้สึกว่าทุกอย่างยุ่งยาก

• เสี่ยงใช้จ่ายเกินตัว เพราะเงินออกง่ายเกินไป อาจไม่รู้สึกว่าเป็นการเอาเงินไปใช้ ทำให้ควบคุมการใช้จ่ายได้ยากขึ้น

• ความปลอดภัยของข้อมูล หากไม่ระวัง อาจโดนมิจฉาชีพหลอกโอนเงิน หรือโดนแฮกบัญชีธนาคารได้ง่าย

• บางร้านยังไม่เปิดรับการสแกนจ่ายหรือโอนจ่าย เพราะกลัวจะไม่ได้รับเงินจริง ๆ จึงยังคงรับเฉพาะเงินสดอย่างเดียวอยู่

สังคมไร้เงินสดเข้ามาเป็นส่วนหลักของไลฟ์สไตล์คนยุคใหม่ที่ชอบความเร็วและความยืดหยุ่น การจ่ายเงินผ่านแอปยังช่วยให้ภาครัฐบริหารระบบเศรษฐกิจได้ง่ายขึ้น ทั้งเรื่องภาษีและการกระตุ้นใช้จ่ายผ่านช่องทางดิจิทัล ส่วนฝั่งธุรกิจเองก็ลดต้นทุน เช่น ค่าเครื่องนับเงิน หรือเวลาในการตรวจยอดแต่ละวัน จึงไม่แปลกใจที่หลายประเทศต่างมุ่งหน้าเข้าสู่ Cashless Society อย่างจริงจังด้วย

รูปแบบของสังคมไร้เงินสดที่เข้าถึงได้ในปัจจุบัน

ทุกวันนี้ พี่มนุษย์หลาย ๆ คนแทบจะอยู่ในสังคมไร้เงินสดกันหมดแล้ว เพราะความก้าวหน้าของเทคโนโลยีนี่เองที่ทำให้มีรูปแบบการใช้จ่ายผ่านระบบดิจิทัลหลากหลายมากขึ้น อีกทั้งพฤติกรรมการใช้จ่ายแบบไม่ใช้เงินยังค่อย ๆ ซึมซับเข้ามาในชีวิตประจำวันโดยที่พี่ ๆ ไม่ต้องปรับตัวเยอะ เพราะรูปแบบการใช้จ่ายในสังคมไร้เงินสดนั้น ได้รับการออกแบบให้เข้าถึงง่าย ใช้งานสะดวก และเหมาะกับไลฟ์สไตล์ของคนไทยในยุคนี้สุด ๆ จะมีแบบไหนกันบ้าง มาดูกัน!

ตัวอย่างของการใช้จ่ายแบบไร้เงินสดในประเทศไทยที่พบได้บ่อยในชีวิตประจำวัน เช่น

PromptPay (พร้อมเพย์)

การให้บริการรับ-โอนเงินระหว่างผู้ใช้งาน 2 คนโดยใช้เบอร์โทรศัพท์มือถือ หรือเลขบัตรประจำตัวประชาชนที่ผูกกับเลขบัญชีธนาคาร เป็นรูปแบบการใช้จ่ายแบบไร้เงินสดที่คนไทยใช้มากที่สุดในปัจจุบัน

e-Wallet

กระเป๋าตังค์ดิจิทัลที่ช่วยให้จ่ายเงินง่ายและสะดวกรวดเร็ว โดยที่ไม่ต้องพกเงินสดติดตัวหรือใช้บัญชีธนาคาร ยกตัวอย่างเช่น TrueMoney Wallet, LINE Pay, GrapYay และ ShopeePay เป็นต้น

QR Payment

ระบบการชำระเงินค่าสินค้าและบริการผ่านการสแกน QR Code ของทางร้านค้าด้วยแอปธนาคาร โดย QR Code นั้นอาจสร้างมาจากบัญชีธนาคารหรือพร้อมเพย์ก็ได้ รวมถึง QR Code สำหรับชำระเงินด้วยบัตรเครดิตก็สามารถทำได้เช่นกัน เพียงแต่จะมีสัญลักษณ์ของเครือข่ายชำระเงินกำกับไว้ เช่น Visa, Mastercard และ JCB

Mobile Banking

บริการของธนาคารสำหรับทำธุรกรรมต่าง ๆ ผ่านระบบออนไลน์ โดยส่วนใหญ่นิยมใช้เป็นแอปพลิเคชันของธนาคารที่ช่วยให้โอน จ่าย เติม ถอน ลงทุน ดูข้อมูลบัญชี และอื่น ๆ ได้ครบจบในแอปเดียว

บัตรเครดิต / บัตรเดบิต

เครื่องมือในสังคมไร้เงินสดที่ใช้แทนเงินสดได้ทั้งหน้าร้านและออนไลน์ ใช้ง่าย จ่ายสะดวก และมาพร้อมระบบความปลอดภัยสูง โดยเฉพาะบัตรแบบไร้สัมผัสที่แตะปุ๊บ จ่ายปั๊บ ไม่ต้องพิมพ์รหัสให้ยุ่งยาก

อยู่รอดใน Cashless Society แบบไม่ต้องกังวล

การจ่ายแบบไม่ใช้งินสดได้กลายมาเป็นส่วนหนึ่งในชีวิตประจำวันของเราไปแล้ว ในประเทศไทยยังมีการปล่อยแผนขับเคลื่อนเศรษฐกิจสู่ Cashless Society อย่างต่อเนื่อง ไม่ว่าจะเป็น การใช้พร้อมเพย์กับระบบภาษี การผลักดันสวัสดิการดิจิทัล และการส่งเสริมให้ธุรกิจขนาดเล็กมีระบบรับเงินที่ไม่ต้องใช้เงินสด ซึ่งถึงแม้จะมีข้อดีที่ความสะดวก แต่ก็มีข้อเสียเรื่องความปลอดภัยและยังทำให้เราจ่ายง่าย จ่ายหนักโดยไม่รู้ตัว

ไม่ว่าพี่ ๆ จะชอบความสะดวกของสังคมไร้เงินสด หรือคิดว่ามันเสี่ยงเกินไป เราก็ไม่สามารถปฏิเสธการเปลี่ยนแปลงครั้งนี้ได้อยู่ดี ฉะนั้น เหมียวคิดว่า ทางที่ดีที่สุด ก็คือ ปรับตัวให้ได้ ระวังก่อนจะให้ข้อมูลใคร และใช้จ่ายอย่างมีสติ เท่านี้ก็จะช่วยให้พี่ ๆ อยู่ได้แบบไม่ต้องกังวลแล้ว

นอกจากนี้ เรายังมีเครื่องมืออย่าง แอปเหมียวจด ที่จะเป็นมาช่วยให้พี่ ๆ อยู่จับจ่ายในยุคไร้เงินสดได้อย่างมีระบบ โดยเหมียวจดเป็นแอปจดรายจ่ายแบบอัตโนมัติผ่านสลิปโอนเงิน แค่เปิดแอปก็จดให้เรียบร้อย ให้พี่ ๆ ติดตามค่าใช้จ่ายรายวันของตัวเองได้ครบถ้วนโดยไม่ต้องมาทำตารางจดเอง

• สรุปค่าใช้จ่ายให้เห็นภาพรวม เช็กได้ว่าเสียเงินไปกับค่าใช้จ่ายอะไรมากที่สุด

• จ่ายเงินสดหรือบัตรเครดิต ก็จดเพิ่มเองได้ง่าย ๆ

• จัดหมวดหมู่ค่าใช้จ่ายได้ เช่น ค่าบ้าน ค่าอาหาร ค่าเดินทางหรืออื่น ๆ

• สร้างแท็ก (#) ติดตามการจ่าย #กล่องสุ่ม #กระเป๋า หรือ #กินข้าวนอกบ้าน ช่วยคุมงบเฉพาะเรื่องได้ไม่ว่าจะเรื่องเล็กเรื่องใหญ่

• มีกราฟสรุปข้ามเดือน เปรียบเทียบวิธีการใช้จ่าย รู้นิสัยการเงินของตัวเองมากขึ้น

แค่มีแอปเหมียวจดติดเครื่องไว้ ก็ช่วยให้พี่ ๆ ควบคุมการใช้จ่ายในยุคสังคมไร้เงินสดได้ดีขึ้นแล้ว

เริ่มใช้เหมียวจด